İmar Hakkı Aktarımı Nedir? Yeni Yasayla Gelen Değişiklikler ve Şehir Planlamasına Etkileri
İmar hakkı aktarımı, şehir planlamasında kritik bir düzenleme olup, 3194 sayılı İmar Kanunu’na eklenen yeni tanım sayesinde artık daha net kurallara bağlandı. Meclis tarafından kabul edilen yeni yasa, özel mülkiyete ait ancak kamuya ayrılması gereken taşınmazlar için alternatif bir çözüm sunarak kamulaştırma maliyetlerini düşürmeyi ve mülk sahiplerinin haklarını korumayı hedefliyor.
Peki, imar hakkı aktarımı tam olarak nedir, neden gereklidir ve yeni yasa ile hangi değişiklikler geldi? İşte detayları…
İmar Hakkı Aktarımı Nedir ve Neden Gereklidir?
İmar hakkı aktarımı, imar planlarında yol, park, yeşil alan veya kamuya terk edilmesi gereken alanlara denk gelen özel mülkiyetlerin, taşınmaz sahiplerinin mağdur olmaması için başka bir alana taşınmasını sağlayan bir sistemdir.
Bu sistem, özellikle kamulaştırma maliyetlerini azaltmak, özel mülkiyet haklarını korumak ve şehir planlamasında dengeyi sağlamak amacıyla kullanılır.
Önceden bazı plan notlarıyla uygulanan bu yöntem, yeni yasa ile birlikte resmiyet kazanarak daha şeffaf ve uygulanabilir hale getirildi.
İmar Hakkı Ne Zaman ve Nasıl Transfer Edilir? Adım Adım Süreç
Yeni düzenleme ile imar hakkı aktarımı için gerekli şartlar netleştirildi. İşte transferin gerçekleşebileceği durumlar:
- Sit alanları ve doğal koruma bölgeleri: Yapılaşmaya izin verilmeyen bu alanlardaki mülk sahiplerine, başka bölgelerde imar hakkı tanınır.
- Kamulaştırma gerektiren alanlar: Yol, park, okul veya sağlık tesisi olarak ayrılmış özel mülkiyetler için kamulaştırma yerine imar hakkı aktarımı uygulanabilir.
- Ekolojik hassasiyeti olan bölgeler: Çevresel sürdürülebilirliği sağlamak amacıyla yapılaşmaya kapalı olan parseller, başka alanlara taşınabilir.
- Plan değişiklikleri ile yapılaşma hakkı kısıtlanan bölgeler: Dere koruma bandı, enerji nakil hatları, boru hatları gibi alanlarda imar hakkı transferi mümkün hale gelmektedir.
Adım Adım İmar Hakkı Aktarım Süreci
✅ 1. Uygunluk Tespiti: Taşınmazın imar hakkı aktarımına uygun olup olmadığı belediye tarafından belirlenir.
✅ 2. Aktarım Alanlarının Belirlenmesi: Transfer edilecek alanlar ticaret merkezleri, kentsel dönüşüm alanları veya gelişim bölgeleri olarak belirlenir.
✅ 3. Değerleme Süreci: Yeni düzenleme ile artık “inşaat metrekaresi” yerine taşınmazın ekonomik değeri esas alınacaktır. İmar hakkı değerlemesi için en az iki bağımsız değerleme kuruluşunun raporu gereklidir.
✅ 4. Resmi İşlemler: Aktarım süreci belediyelerin ve ilgili kamu kurumlarının onayı ile tamamlanır. İmar hakkı tapuya işlenerek resmiyet kazanır.
Yeni Yasayla Gelen Değişiklikler: Neler Değişti?
🔹 Ekonomik Değer Esaslı Değerleme: Eskiden transferler inşaat alanı (m²) üzerinden yapılırken, artık ekonomik değer esas alınacak. Böylece düşük değerli bölgelerdeki haklar, yüksek değerli bölgelere taşınarak haksız kazanç sağlanamayacak.
🔹 Standartlaştırılmış Uygulama: Daha önce farklı plan notlarıyla uygulanan “emsal transferi” ve “imar hakkı aktarımı” gibi sistemler, artık tek bir yönetmelik altında toplanacak.
🔹 Değerleme Raporu Zorunluluğu: İmar hakkı aktarımında en az iki bağımsız değerleme kuruluşunun raporu gerekecek.
🔹 Yatırımcılar için Öngörülebilirlik: Eskiden her bölgenin farklı kuralları olduğu için yatırımcılar açısından belirsizlik bulunuyordu. Yeni düzenleme yatırım kararlarını daha net hale getirdi.
İmar Hakkı Transferinin Faydaları: Neden Önemli?
✅ Kamulaştırma maliyetlerini düşürerek kamu bütçesine katkı sağlar.
✅ Özel mülkiyet sahiplerinin haklarını koruyarak mağduriyetleri önler.
✅ Şehirlerin planlı büyümesine katkı sunar, yeşil alanların artırılmasını sağlar.
✅ Kentsel dönüşüm projelerini hızlandırır ve daha verimli hale getirir.
Sonuç: Yeni Düzenleme Şehirlerin Geleceğini Şekillendirecek!
Yeni yasa, imar hakkı aktarımı süreçlerini daha şeffaf ve adil hale getirmeyi hedefliyor. Kamulaştırma maliyetlerini azaltarak, özel mülkiyet haklarını koruyarak ve şehirleşme süreçlerinde daha sağlıklı bir yapı oluşturarak önemli bir dönüşüm sağlıyor.
Eğer taşınmazınızın imar hakkı aktarımına uygun olup olmadığını öğrenmek istiyorsanız, belediyenize başvurarak süreci detaylıca inceleyebilirsiniz.
